Smary

Podstawowym zadaniem smarów jest zmniejszenie tarcia między współpracującymi powierzchniami, a tym samym zmniejszenie zużycia tych powierzchni. Smary często odgrywają rolę czynnika chłodzącego.

W przypadku łożysk tocznych smar spełnia następujące zadania:

• zmniejsza zużycie powierzchni bieżni i elementów tocznych,
• odprowadza ciepło,
• chroni łożysk przed zanieczyszczeniami i wilgocią,

W zależności od rodzaju smaru i systemu smarowania konieczne jest odpowiednie uszczelnienie łożysk, zabezpieczające je przed wyciekiem smaru. Wśród łożysk z uszczelnieniem rozróżnia się m.in. łożyska z blaszkami ochronnymi, łożyska z uszczelkami gumowymi oraz łożyska uszczelnione obustronnie ( zakryte ) ? które są napełniane smarem, który wystarcza na cały okres pracy łożyska.

Podstawowe cechy smarów są określane przez:

• Lepkość dynamiczną, charakteryzującą opór smaru, występujący podczas przesuwania równoległych powierzchni: jednostką lepkości dynamicznej w układzie SI jest Pa*s,
• Lepkość kinetyczna, tj. stosunek lepkości dynamicznej do gęstości płynu (oleju), mierzonej w m?/s,
• Smarność, czyli zdolność do trwałego przylegania do powierzchni ciał stałych,
• Temperaturą krzepnięcia i zapłonu,
• Temperaturą kroplenia (dla smarów plastycznych), przy której smar zaczyna topnieć,
• Odporność na starzenie, decyduje o częstości wymiany smaru,

Rozróżnia się smary:

• Stałe,
• Plastyczne,
• Ciekłe,

a ze względu na pochodzenie:

• Roślinne,
• Zwierzęce,
• Mineralne,

Do smarów stałych zalicza się ciała stałe, jak np. grafit, dwusiarczek molibdenu, talk. Stosuje się je (zwykle w postaci proszkowej) dość rzadko, głównie do pracy w wysokich temperaturach.

Smary plastyczne (potocznie zwanymi stałymi) powstają przez zagęszczenie olejów mineralnych mydłami wapniowymi, sodowymi, potasowymi itp. Stosowane są w łożyskach trudno dostępnych i rzadko kontrolowanych.

Do łożysk ślizgowych najczęściej stosuje się smary ciekłe, a zwłaszcza oleje mineralne. Ze względu na lepkość dzielą się one na oleje:

• wrzecionowe,
• maszynowe,
• cylindryczne,

Ze względu na sposób smarowania wyróżnia się smarowanie przelotowe, obiegowe oraz zanurzeniowe.

Do smarów plastycznych stosuje się zbiorniczki, z których smar wypływa na powierzchnię czopa po przekroczeniu temperatury kroplenia.

Do smarowania przelotowego (smarem ciekłym) stosuje się m.in. smarownice knotowe lub igłowe z regulacją wypływu.